Кроткая (Lagodna) (Польша, 1995)
"Lagodna" - znakomite opowiadanie Fiodora Dostojewskiego ma szczescie do filmu. Najpierw, w 1969 roku przeniosl je na ekran Robert Bresson. Francuski rezyser niemal zrezygnowal z fabuly i dialogow. Wierny swemu ascetycznemu, "suchemu" stylowi skupil sie na rejestracji mimiki, gestow i zachowan bohaterow. Z drobiazgowoscia godna naukowca sledzil grymasy ich twarzy, krople potu na czole, zaciskanie palcow. Metoda okazala sie na tyle dobra, by przysporzyc filmowi sporego rozglosu. Byc moze dlatego dlugo nikt nie powazyl sie na kolejna adaptacje "Lagodnej". Uczynil to dopiero Polak - Piotr Dumala. Stalo sie to w 1985 roku. Jego krotki, niespelna dziesieciominutowy animowany film takze stal sie wydarzeniem. Rezyser potrafil bezblednie zespolic strone plastyczna utworu z jego sciezka dzwiekowa, zyskal uznanie precyzja w komponowaniu szczegolu i umiejetnoscia sugestywnego przeniesienia stanow psychicznych na jezyk animacji. Mimo skromnego dorobku Mariusz Trelinski rowniez zdobyl miano wyrafinowanego "malarza ekranu". Dowiodl tego zwlaszcza w swoim drugim (pierwszy: "Zad wielkiego wieloryba" zrealizowal dla telewizji) filmie pt. "Pozegnanie jesieni" (1990). Ta kipiaca oryginalnymi pomyslami, orgiastyczna plastycznie i brawurowa aktorsko adaptacja powiesci Witkacego zostala przez rodzima krytyke zgodnie uznana za jeden z najciekawszych debiutow w dziejach polskiego kina. Zachwyty szybko zmaterializowaly sie w Nagrode im. Andrzeja Munka. Nic dziwnego zatem, ze kolejnych filmow Trelinskiego oczekiwano z rosnaca niecierpliwoscia. Rezyser jednak postanowil sie nie spieszyc. Spokojnie czekal az emocje wywolane przez "Pozegnanie.." opadna. Mimo to jego - "Lagodna" wywoluje zdumienie. Prozno szukac w nim groteski, katastrofizmu, goraczkowego erotyzmu i filozoficznych tyrad, znanych z adaptacji Witkiewicza. "Lagodna" to film kontemplacyjny; emocjonalnie skondensowany; o scenografii urzekajacej, lecz wstrzemiezliwej. Z "dawnego" Trelinskiego pozostal jedynie kult perfekcjonizmu. Wyraza sie on w dbalosci o kazdy kadr, kazde ujecie, kazdy scenograficzny detal. Rowniez aktorstwo nie zawodzi.
фото |
|